แรงบันดาลใจจากธรรมชาติ Biomimetics & Biomimicry Architecture สู่การออกแบบ Science Pyramid กลางสวนพฤกษา
ธรรมชาติไม่ได้เป็นสิ่งที่ช่วยเยียวยาหรือบำบัดให้เรามีสุขภาพที่ดีเท่านั้นนะครับ แต่ยังเป็นแรงบันดาลใจการออกแบบที่ต่อยอดได้มาก เราได้รู้จักกับ Biophilic Design ไปแล้ว มีใครเคยได้ยินคำว่า Biomimetics (ไบโอมิเมติกส์) หรือ Biomimicry (ไบโอมิมิคครี) บ้างครับ?
Wazzadu Low Carbon Material Library เลยขอยกความรู้เกี่ยวกับการออกแบบสถาปัตยกรรมที่เลียนแบบธรรมชาติที่นักออกแบบสายเขียวและความยั่งยืนน่ารู้จักมาแนะนำครับ
แล้ว Biomimetics กับ Biomimicry คืออะไร?
ทั้งสองคำนี้แม้ว่าจะมีนิยามที่ใกล้เคียงกันมากและมักใช้แทนกันในหลายบริบท แต่ขอแบ่งความแตกต่างกันเล็กน้อยในเชิงแนวคิดและการใช้งาน โดยสรุปสั้นๆ ตามนี้ครับ
Biomimetics
นิยาม : เป็นสาขาทางวิทยาศาสตร์และวิศวกรรมที่ศึกษาโครงสร้างและกลไกในธรรมชาติเพื่อพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ เช่น วัสดุ นาโนเทคโนโลยี หุ่นยนต์ หรือระบบการควบคุม
Biomimicry
นิยาม : เป็นแนวคิดที่เน้นการเรียนรู้ จากธรรมชาติเพื่อพัฒนาการออกแบบที่ยั่งยืน โดยมองว่าธรรมชาติคือครู ไม่ใช่เพียงแค่แหล่งไอเดีย
และเราก็ได้เจอกับงานออกแบบสถาปัตยกรรมที่ได้ใช้ความเป็นชีวเลียนแบบนี้มาปรับใช้กับการออกแบบครับ นั่นคือ Science Pyramid ที่เป็นเหมือนมิวเซียมแห่งสวนพฤกษศาสตร์ที่ Denver Botanic Gardens ที่เมืองเดนเวอร์ ประเทศสหรัฐอเมริกา
ออกแบบโดยทีมสถาปนิกจาก Burkett Design ครับ ผลงานออกแบบนี้เป็นฝีมือของคนไทย โดย คุณนัฏฐวุฒิ เนียมเทศ หรือคุณเบน (Ben Niamthet) ซึ่งปัจจุบันนี้ Science Pyramid ก็เสร็จอย่างเป็นทางการตั้งแต่ปี ค.ศ.2014 และภายในอาคารนั้นมีการจัดแสดงนิทรรศการวิทยาศาสตร์ให้ได้ชมเพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้เกี่ยวกับศูนย์อนุรักษ์พันธุ์พืชในสหรัฐอเมริกาแห่งนี้
ด้วยโจทย์การออกแบบที่ต้องแสดงถึงความยั่งยืนและความกลมกลืนกับสิ่งแวดล้อม คุณเบนได้รับแรงบันดาลใจมาจากธรรมชาติ ด้วยการศึกษาสภาพแวดล้อมและภูมิทัศน์จากทำเลที่ตั้ง จนได้แนวคิดการออกแบบ Biomimicry และ Biomimetics ที่ไม่ได้ถูกแยกออกจากกันอย่างตายตัว แต่กลับถูกนำมาใช้ร่วมกันอย่างแยบยล โดยที่ตัวอาคารเองเป็นเหมือนสิ่งเชื่อมโยงระหว่างธรรมชาติและเทคโนโลยี
ในเชิง Biomimicry นั้น Science Pyramid ได้แรงบันดาลใจการออกแบบมาจากธรรมชาติ ทั้งในด้านรูปร่างและรูปแบบการปรากฏ ตัวอาคารมีลักษณะเหมือนเปลือกโลกที่กำลังเคลื่อนตัวดันตัวขึ้นจากพื้นดิน เป็นภาพจำลองของแรงทางธรณีวิทยาที่เกิดขึ้นจริงในธรรมชาติ ทำให้เกิดอาคารนี้เหมือนโผล่ขึ้นมาจากพื้น ไม่ใช่ถูกสร้างวางไว้บนพื้นผิวเฉยๆ
และมีการเลือกใช้แผ่นวัสดุรูปทรงหกเหลี่ยมซึ่งเลียนแบบโครงสร้างรังผึ้ง ที่มีโครงสร้างแข็งแรงและเพื่อให้ผนังรอบด้านทำหน้าที่ป้องกันอาคารจากสภาพภูมิอากาศ ไม่ว่าจะเป็นฝน ลม หิมะ และแสงแดด ต่อให้เจออากาศแบบนี้ ภายในตัวอาคารจะยังปลอดภัยและแข็งแรงทนทานเสมอ และมีการวางแผ่นโซล่าร์เซลล์จำนวน 30 แผ่นไว้บนเปลือกผนังเพื่อผลิตไฟฟ้าไว้ใช้เอง
ในขณะที่มุมของ Biomimetics โปรเจกต์นี้ได้ใช้กลไกของธรรมชาติจากบริบทแวดล้อมมาประยุกต์ใช้ บนพื้นฐานที่เข้าใจเชิงวิศวกรรม จากการออกแบบช่องแสง skylight ผ่านตัวอาคาร โดยให้แสงแดดส่องเข้ามา เพื่อเพิ่มความสว่าง สร้างบรรยากาศให้ดูโปร่งสบาย อบอุ่น ไม่ทึบตันจนอึดอัด และใช้กระจก Electrochromic หรือกระจกอัจฉริยะที่สามารถปรับความโปร่งแสงหรือสีของกระจกได้เมื่อได้รับกระแสไฟฟ้า ระบบนี้ไม่เพียงให้แสงสว่างที่เหมาะสมกับการใช้งาน แต่ยังช่วยลดการใช้พลังงานภายในอาคารได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ขณะที่ภายนอกอาคารที่มีชั้นผิวแบบ double skin โดยมีทั้งฉนวนกันความร้อน, ฟิล์มกันลมและมีช่องว่างอากาศ เพื่อควบคุมอุณหภูมิและความชื้นของภายในอาคารให้เหมาะกับอยู่อย่างสบาย
เรียกได้ว่าโปรเจกต์ Science Pyramid เป็นอาคารที่เลียนแบบธรรมชาติด้วยความเข้าใจอย่างลึกซึ้ง
ขอขอบคุณข้อมูล :
https://dreamaction.co
https://archello.com
https://optimise.kkpfg.com
ขอขอบคุณรูปประกอบ :
https://archello.com
ผู้เขียนบทความ
ด้วยการเกณฑ์การประเมินคาร์บอนฯ ที่แบ่งเป็น 2 ประเภท ได้แก่
1. Low Carbon CFO (Carbon Footprint for Organization) : การประเมิน carbon footprint ขององค์กร
2. Low Carbon CFP (Carbon Footprint of Product) : การประเมิน carbon footprint ของผลิตภัณฑ์
ทั้งนี้เพื่อผลักดันให้ผู้ผลิตและผู้พัฒนาวัสดุที่มีความมุ่งมั่นในการลดคาร์บอนจากวัสดุที่จำหน่าย มุ่งสู่เส้นทาง Low Carbon material ที่จะเกิดขึ้นในอนาคต ทางโครงการมีการแบ่งเฟสที่บอกระดับว่าแต่ละองค์กรอยู่ที่จุดไหนแล้วบ้าง ได้แก่
Phase 1 : Committed เข้าร่วมโครงการ Wazzadu Low Carbon Material Library สู่เส้นทาง Low Carbon
Phase 2 : On-Track ยังคงพัฒนาอย่างต่อเนื่อง
Phase 3 : Achieved สามารถปล่อยคาร์บอนฯ ต่ำได้แล้วเมื่อเทียบจากครั้งก่อนๆ
หวังว่าห้องสมุดที่รวมวัสดุคาร์บอนฯ ต่ำนี้จะช่วยให้ทุกท่านได้พบกับวัสดุที่สามารถใช้ออกแบบให้เกิดเป็นสถาปัตยกรรมคาร์บอนต่ำได้จริง ... อ่านเพิ่มเติม
